Jaki wpływ na owocowanie ma sposób zapylania kwiatów?

Wybierając drzewa owocowe często sugerujemy się rodzajem owoców, ich wybarwieniem, wielkością oraz smakiem. Spoglądamy na dostępne w centrum ogrodniczym drzewko i dokonujemy wyboru. Istnieje jednak bardzo ważny czynnik, który trzeba wziąć pod uwagę.  Decyduje on o tym, czy dana roślina będzie dawać obfite plony. Jest to typ zapylania kwiatów. Niektóre odmiany mogą być określane jako samopylne inne zaś jako obcopylne. Co to oznacza i jaki ma wpływ na owocowanie?
Rozplanowując nasadzenia drzewek do naszego sadu wybieramy  lubiane przez nas gatunki i odmiany biorąc pod uwagę   stanowisko, glebę, sposób uprawy oraz odpowiadający nam smak owoców.  Zapewne chcemy cieszyć się obfitym plonem dlatego tak ważna jest odpowiednia pielęgnacja  i znajomość wymagań naszych roślin. Kluczowe jest również poznanie typu zapylania kwiatów poszczególnych gatunków i odmian drzewek owocowych, gdyż właśnie od tego zależy plon owoców. Przed dokonaniem zakupu musimy upewnić się, które odmiany są samopylne, a które potrzebują do zapylenia innych drzewek.

Zapylenie rozpoczyna cały  proces, w wyniku którego powstaje owoc.  Jednak by mógł się on rozwinąć musi dojść do zapłodnienia. W wyniku zapylenia pyłek kwiatowy zostaje przeniesiony  na organy będące wewnątrz kwiatu: w przypadku roślin nagonasiennych na zalążek, a u roślin okrytonasiennych  na znamię słupka. Wyróżniamy trzy typy zapylenia, które decydują o tym w jaki sposób roślina wyda owoc. Są to:

- samozapylenie – zapylenie pyłkiem z tego samego kwiatu,
- zapylenie sąsiedzkie – zapylenie pyłkiem innego kwiatu tej samej rośliny, oraz
- zapylenie krzyżowe – zapylenie pyłkiem z innej rośliny tego samego gatunku.

Prowadzi to do wyróżnienia następujących typów roślin :  w  przypadku dwóch pierwszych rodzajów zapylenia są to rośliny samopylne  (potrzebują pyłek  z tego samego lub innego kwiatu tej samej rośliny) oraz rośliny obcopylne wymagające zapylenia krzyżowego (potrzebują pyłek z kwiatu odrębnej rośliny tego samego gatunku i innej odmiany).
W praktyce wygląda to tak, że  w przypadku roślin samopylnych wystarczy posadzenie jednej odmiany danego gatunku np. samopylnej moreli Early Orange. Natomiast wybierając odmianę obcopylną należy posadzić min. dwa drzewka różnych odmian np. czereśnię odmiany Burlat razem z odmianą Van, która będzie dla niej drzewkiem zapylającym.
Do drzewek i krzewów owocowych będących  całkowicie samopylnymi należą morele, nektaryny  brzoskwinie, większość wiśni, niektóre odmiany śliwy, a także krzewy porzeczek, agrestu i malin.  Borówka amerykańska również jest samopylna jednak decydując się na jej uprawę należy pamiętać, że lepszy plon uzyska się  sadząc kilka różnych odmian obok siebie i jest to zalecane przez hodowców w celu uzyskania najlepszych rezultatów uprawowych.
Obcopylne drzewa i krzewy owocowe to większość jabłoni i śliw, grusze, czereśnie i jagoda kamczacka.

Do popularnych odmian obcopylnych i ich zapylaczy należą np.:

Jabłonie:

•    Witos – Delikates, James Grieve, Szampion,
•    Lobo – Gloster, Idared, Szampion,
•    Delikates – James Grieve, Golden Delicious, Jonathan, Spartan, Idared,Szampion – James Grieve, Delicates, Lobo,
•    Jonagored – Szampion, Discovery, Elise, Elstar, Gala, James Grieve,
•    Golden Delicious – Gloster, Oliwka Żółta (Papierówka), Melrose, Elstar.

Grusze:

•    Faworytka (Klapsa) – Konferencja, Komisówka, Bokrety Wiliamsa,
•    Lukasówka – Bonkreta Williamsa, Konferencja, Komisówka,
•    Komisówka – Williamsa, Faworytka, Konferencja,
•    Konferencja – Bonkreta Williamsa, Faworytka, Komisówka, General Leclerc,
•    General Leclerc – Komisówka, Konferencja, Bonkreta Williamsa.
•    Bonkreta Wiliamsa – Konferencja, Faworytka, Komisówka, General Leclerc.

Czereśnie:

•    Regina – Hedelfińska i Sam,
•    Van – Kordia, Buttnera Czerwona, Hedelfińska,
•    Burlat – Van lub Hedelfińska,
•    Kordia – Van lub Hedelfińska,
•    Vanda – Lapins (dobra odmiana samopylna).

Pośród śliw i wiśni znajdziemy odmiany zarówno obcopylne, jak i samopylne. W celu ułatwienia sobie uprawy warto jest posadzić odmiany samopylne takie jak np.: śliwy: Opal, Renkloda Ulena, Węgierka Wczesna i Węgierka Zwykła, Herman, wiśni: Northstar Łutówka Debreceni i Kelleris 16.
Jeżeli chcesz uprawiać własne owoce przed zakupem drzewka warto zapytać doradcę w centrum ogrodniczym, jakie gatunki będą się same zapylać, a które potrzebują innego drzewa w pobliżu do zapylenia krzyżowego. Nie chcemy przecież tracić czasu ani pieniędzy na rośliny, które nie dadzą  nam optymalnych rezultatów. Odpowiedni dobór drzewek pozwoli nam cieszyć się wysokim plonem i smacznymi