Wybierając rośliny do uprawy lista gatunków i odmian jest ogromna, ale czy wiesz, że zioła są doskonałym dodatkiem do każdego ogrodu? Uprawa własnych ziół może być nie tylko pożyteczna ale również przyjemna. Hodując własne zioła, będziesz mieć gotowy zapas świeżych roślin, które możesz wykorzystać do różnych celów. Zioła nie tylko dodają smaku potrawom, ale także mają wiele właściwości leczniczych. Mogą być wykorzystywane w kuchni, w domowych sposobach leczenia, a nawet w aromaterapii czy kosmetologii. Jeśli chciałbyś mieć zioła w swoim ogrodzie, przeczytaj kilka wskazówek na temat tego, co sadzić i jak o nie dbać.

Posiadanie ogródka ziołowego to świetny sposób, aby zaopatrywać się w świeże zioła przez cały rok. Zioła są doskonałym dodatkiem, ponieważ nie tylko nadają smaku potrawom, ale mają właściwości lecznicze i wiele zastosowań w domowych sposobach leczenia! Możemy ich używać również w kosmetologii i aromaterapii. Posadzone w naszym ogrodzie będą nie tylko funkcjonalne, ale też stworzą ciekawą, barwną kompozycję.
Zioła znane były już w starożytności. Pierwsze udokumentowane wzmianki o ich stosowaniu pochodzą z okresu ok. 2000 lat p.n.e.,  a za miejsce narodzin ziołolecznictwa uważany jest starożytny Egipt. Ziół używa się w celach leczniczych w wielu kulturach. Na ich działaniu opierają się między innymi Tradycyjna Medycyna Chińska oraz Ayurveda. Popularnie stosowane są również w kuchni jako przyprawa. W medycynie alternatywnej i lecznictwie ludowym stosujemy wszelkiego rodzaju napary i odwary z ziół, izolujemy też z nich substancje czynne i robimy leki, używamy do produkcji kosmetyków i perfum. Spektrum zastosowań jest naprawdę szerokie.
Za zioła uznaje się rośliny zawierające substancje wpływające na metabolizm człowieka i dostarczające surowców zielarskich. Należą do nich gatunki przyprawowe, lecznicze oraz trujące. Przede wszystkim są to  rośliny zielne ale też byliny, drzewa, krzewy i warzywa.

Dlaczego warto uprawiać własne zioła?

Posiadanie własnego ogrodu ziołowego niesie ze sobą wiele pozytywów.  Któż nie chciałby mieć zawsze pod ręką świeżych pachnących ziół? Wiele z nich popularnie stosowanych jest w kuchni jako przyprawa. Nadają one potrawom smaku i aromatu, dlatego każdy kucharz powinien mieć do nich dostęp. Stosować je można nie tylko w celu doprawienia różnych dań, ale również do produkcji ziołowych oliw i marynat, które wykorzystamy w przyszłości.
Zioła stosujemy również w celach leczniczych i wspierających nasz organizm. Przyrządzamy z nich wszelkiego rodzaju napary i odwary. Każdy na pewno kiedyś pił herbatkę z rumianku czy z mięty w celu pozbycia się dolegliwości. Służą one również do produkcji leczniczych  syropów czy nalewek. Warto więc jest mieć zioła pod ręką!

Niebywałą zaletą samodzielnej uprawy ziół jest całkowita kontrola nad naszą hodowlą. Sami wybieramy stosowane opryski i nawozy, pilnujemy okresów prewencji i karencji, dzięki czemu mamy 100% pewność, co do jakości naszych ziół. Jeżeli zależy nam, by mieć ekologiczne zioła warto więc prowadzić własną uprawę.  Sadzonki ziół, które sprzedawane są w supermarketach pochodzą z dużych hodowli, gdzie rośliny produkowane są z nastawieniem na ilość. Zioła te są hodowane w sposób sztuczny w szklarniach dlatego ciężko jest utrzymać później taką roślinę w glebie i nadaje się ona jedynie do bezpośredniego zużycia. W tego typu uprawach stosuje się też nawozy mineralne i chemiczne opryski – często w nadmiarze. Wiele ziół ma szczególne właściwości absorbujące wszelkiego rodzaju zanieczyszczeni i pierwiastki, które po spożyciu dostają się do naszych organizmów i mogą wywoływać poważne choroby. Dlatego wybierając zioła do własnej uprawy pozyskuj sadzonki lub nasiona z wiarygodnego źródła np. z centrum ogrodniczego.

Korzyści kulinarne czy zdrowotne płynące z ziół są dla wielu z nas znane, ale zioła poza swoją funkcjonalnością mogą również pełnić aspekt ozdobny w naszym ogrodzie. Istnieje ogrom gatunków i odmian roślin zielarskich, które mogą stanowić wypełnienie luk w naszej ogrodowej aranżacji. Doskonałym pomysłem jest też stworzenie ziołowego zakątka w naszym ogrodzie, złożonego z różnorodnych roślin zielarskich. Ogrody ziołowe cieszą się dziś dużą popularnością. Sam kontakt z roślinami, ich sadzenie i pielęgnacja dostarczają nam pozytywnych emocji i stanowią hortiterapię, a przebywanie w takim ogrodzie pośród pachnących, aromatycznych roślin działa na nas jak aromaterapia.

Jakie gatunki ziół wybrać?

Jeżeli dopiero rozpoczynamy naszą ziołową przygodę warto zastanowić się jakie gatunki chcemy uprawiać. Pod uwagę należy wziąć to jakie korzyści chcemy mieć z ich hodowli –  czy mają one pełnić aspekt głównie ozdobny, służyć nam jako przyprawa, czy też planujemy dla nich szerszy wachlarz zastosowań.

Do najczęściej stosowanych ziół należą wszelkie rośliny przyprawowe, które na co dzień używamy w kuchni. Świeże zioła idealnie nadają się do pieczonych mięs i warzyw, do przyprawiania zup, sałatek, stworzenia świeżego, ziołowego pesto czy też jako dodatek do kanapki. Zioła nadają potrawom niepowtarzalnego smaku i aromatu dopełniając charakter całej potrawy. W kuchni powinny się znaleźć przede wszystkim takie zioła jak: bazylia, oregano, cząber, rozmaryn, mięta, natka pietruszki i szczypiorek.

Kolejną grupą ziół są rośliny lecznicze. Pośród ziół nie ma jako takiego podziału na rośliny przyprawowe i te o właściwościach leczniczych, gdyż nawet te zioła, które stosujemy podczas gotowania wykazują zdrowotne właściwości. Wnioskując wszystkie zioła przyprawowe są leczniczymi. Możemy jednak wyróżnić zioła, które będą typowo lecznicze. Zaliczymy do nich wszystkie zioła, które nie są popularnie stosowane w kulinariach, a używamy ich do sporządzania , herbatek, naparów, odwarów czy też dodajemy do kąpieli leczniczych. Należą do nich  np. rumianek, bylica, kocimiętka, szałwia, krwawnik, pokrzywa, melisa i inne. Przy wyborze tego typu roślin sugerujemy się przede wszystkim ich użytkowością i przeznaczeniem.

Jeżeli zdecydowaliśmy się na posadzenie naszych ziół w ogrodzie mogą one pełnić również rolę dekoracyjną. Będą to nie tylko specjalnie stworzone ich ozdobne, wielobarwne odmiany ale również tradycyjne zioła np. te o pięknych kwiatach. Do takich ziół możemy zaliczyć m.in. lawendę lekarską, nagietek, naparstnicę purpurową, jeżówkę i pysznogłówkę (dostępne w przeróżnych odmianach i barwach), nasturcję, krwawnik, macierzankę piaskową, wrotycz, dziewannę, wrzos, żywokost czy  wiesiołek. Inne ozdobne zioła o charakterystycznych kwiatostanach lub liściach to przegorzan kulisty, kopytnik, bylice, dziewięćsił bezłodygowy, jasnota plamista, wiązówka błotna, mikołajek płaskolistny, miodunka plamista i wiele innych.

Jak widać wybór jest naprawdę ogromny i wszystko zależy od naszej inwencji twórczej. Hodowcy wyprodukowali dużą gamę odmian o różnych właściwościach i walorach wizualnych, tak by każdy mógł wybrać coś dla siebie.  W przypadku, gdy zależy nam głównie na wykorzystaniu spożywczym ziół do wyboru mamy również odmiany różniące się między sobą smakiem.

Gdzie uprawiać zioła?

To, gdzie będziemy uprawiać zioła zależy od wielu czynników. Na początek musimy zadać sobie pytanie czy zioła posadzimy w ogrodzie bezpośrednio w gruncie, czy też zamierzamy mieć małą hodowlę w domu na kuchennym parapecie lub kilka donic na tarasie.
Prowadzenie doniczkowej uprawy ziołowej jest dobrym rozwiązaniem dla osób, które nie posiadają własnego ogrodu. Najprościej jest trzymać zioła na słonecznym kuchennym parapecie, gdzie będą na wyciągnięcie naszej  ręki. Pielęgnacja takich roślin niewiele różni się od dbania o ozdobne rośliny doniczkowe. Należy pamiętać o odpowiednim nawodnieniu, zasileniu roślin naturalnym nawozem raz na jakiś czas oraz o regularnym przycinaniu, które prawdopodobnie będzie miało miejsce podczas użytkowania roślin przy gotowaniu.
Zioła możemy również hodować w donicach na naszym balkonie lub tarasie. Tutaj w grę wchodzą już czynniki zewnętrzne takie jak temperatura, wiatr oraz większe narażenie na występowanie szkodników. W przypadku wiatru na balkonie i patio raczej nie powinno być problemu z ustawieniem donic lub zapewnieniem  im odpowiedniej osłony, problem mogą za to stanowić zbyt niskie temperatury. Zioła sadzimy do donic dopiero, kiedy na dworze panują plusowe temperatury by zapobiec ich przemarznięciu.  W tym celu wcześniej przygotowujemy rozsadę lub kupujemy gotowe sadzonki. Ziół regularnie doglądamy by wcześnie wykryć i zwalczyć ewentualne szkodniki czy choroby.

Wybierając opcję posadzenia ziół bezpośrednio do gruntu jest kilka możliwości.  Jeżeli mamy własny ogródek warzywny, można w nim umieścić zioła. Jest to korzystne nie tylko ze względu na  wygodę  podczas pielęgnacji i zbioru ale również z uwagi na uprawę współrzędną i łączenie ze sobą konkretnych gatunków roślin. Zioła dzięki wysokiej zawartości olejków eterycznych i innych substancji aktywnych mogą mieć pozytywny wpływ na uprawę, ponieważ działają odstraszająco na niektóre szkodniki. W uprawie współrzędnej ziół i warzyw ważne jest zjawisko zwane allelopatią, polegające na wspólnym oddziaływaniu na siebie roślin, które może być pozytywne lub negatywne.  W związku z tym np. czosnek posadzony w okolicy sałaty ochroni ją przed chorobami grzybowymi i podkreśli jej walory smakowe, bazylia posadzona na grządce z pomidorami będzie chronić go przed mszycami, a nagietek jest pułapką na nicienie – szkodniki korzeni,  dlatego warto posadzić go pośród marchwi, grochu czy roślin kapustnych. Do połączeń, które oddziałują na siebie negatywnie należą np. pomidor posadzony z fenkułem czy burak rosnący w okolicy szczypiorku – tych połączeń zdecydowanie należy unikać.

Zioła możemy umieścić również w specjalnie przygotowanych skrzyniach. Zazwyczaj skrzynie te są montowane w ogródku warzywnym jednak nie jest to żadną regułą. Przykładowo taka skrzynia może również pełnić aspekt ozdobny będącym rozdzieleniem stref ogrodu.
Doskonałym pomysłem będzie również utworzenie w naszym ogrodzie  ziołowego zakątka bogatego w różne gatunki ziół. Może on być piękną i oryginalną ozdobą jak i dobrym miejscem na wypoczynek.
Poza tym zioła możemy siać i sadzić tak naprawdę wszędzie, oczywiście pod warunkiem, że zapewnimy im odpowiednie stanowisko. Można je umieścić jako ozdobny dodatek na skalniaku, murku czy też stworzyć rabatę z dodatkiem ziół.
Własna uprawa ziół to nie tylko dobra zabawa. Przynosi ona wiele korzyści od stosowania świeżych, aromatycznych  przypraw, do możliwości robienia ziołowych naparów kiedy tylko przyjdzie nam na nie ochota. Ziół możemy również używać jako dodatku do kąpieli, robić z nich płukanki do włosów i domowe maseczki. Dodatkowo stanowią one walor ozdobny w naszych ogrodach dlatego warto jest je posadzić w swoim ogródku i mieć zawsze pod ręką.